De Contrabas, een website met een literair verleden

De Contrabas is niet zomaar de naam van een website over SEO. Naar internetmaatstaven is het al een oude rot die een verleden heeft als gereputeerde literatuurweblog. Tien jaar lang was De Contrabas de plek waar je online moest zijn, wilde je je verdiepen in de Nederlandse literatuur. Oprichter Chrétien Breukers schreef dagelijks een blogbericht over de boeken en gedichten die hij gelezen had, over de andere schrijvers die hij ontmoette of gewoon over zichzelf. Wie hem van in het begin volgde, zag de kwaliteit van zijn schrijfsels verbeteren. De Contrabas was op die manier niet alleen een literatuurweblog maar ook een leerschool voor Breukers, die bijgedragen heeft tot de grote doorbraak bij het brede publiek van zijn roman ‘Een zoon van Limburg’.

Tien jaar heeft de Nederlandse dichter en schrijver Chrétien Breukers op zijn blog De Contrabas geschreven over de literatuur, over zichzelf maar vooral over anderen. Een blog mag al blij zijn als die twee jaar bestaat. De digitale wereld is immers zo vluchtig. De Contrabas wist het dus met tien jaar goed vol te houden maar op de tiende verjaardag, op 21 augustus 2015 stopte Breukers ermee. Velen vonden dat jammer want De Contrabas bracht heel goed de liefde voor het lezen over. “Voor mij zijn boeken een manier om de werkelijkheid te benaderen”, verklaart Breukers deze passie. “Alle dingen die verwarrend zijn, waarvan je niet goed weet hoe ze in mekaar zitten, kan je voor een deel met boeken te lijf. Vervolgens vind ik het zelf interessant om daar dan over te schrijven in de hoop dat er andere mensen zijn die een vergelijkbare of juist tegenovergestelde ervaring hebben. Daardoor breng je een gesprek op gang wat via die boeken gaat over dingen die in het leven van belang zijn. Dat is eigenlijk wat voor mij de kern is van het belang van schrijven over literatuur en over lezen.”

Breukers begon te schrijven toen hij een jaar of vijftien was. Hij kreeg de smaak te pakken na een leeservaring tijdens een busrit naar huis. De jonge Chrétien was zo onder de indruk van het gedicht Zwerversliefde van de dichter Adriaan Roland Holst dat hij vergat uit te stappen aan zijn halte. “Ik merkte dat deze dichter een gevoel waarmee ik zat, perfect kon verwoorden. De volgende stap was dat ik dat ook wilde doen.”

Groeiende passie voor het lezen en schrijven

De passie voor het schrijven en het lezen is nooit verdwenen, zelfs niet tijdelijk. “Een leven aan schrijven en lezen wijten heeft mij toch een zekere mate aan vreugde gebracht. Ik kan me nog steeds verheugen in elk boek dat verschijnt of me verheugen in over boeken schrijven en zelf boeken schrijven”, zegt hij daarover. “Als ik moet kiezen tussen lezen of zelf schrijven moet ik eerlijk bekennen dat, hoewel ik heel graag schrijf, je verheugen over een boek dat je gaat lezen, dat dat toch het mooiste is wat er is. Deze vreugde groeit zelfs. Je zou denken, ik ben nu vijftig, ik heb alles al wel gezien, maar dat is niet waar. De interesse is nog steeds even groot."

Als Chrétien Breukers een roman leest, beschouwt hij het verhaal als persoonlijk voor hem bestemd. “Ik lees elk boek als een persoonlijke brief aan mij. Als het dus een slecht boek is, vind ik dat een hele vervelende brief. Ik lees het alsof het persoonlijke berichten aan mijzelf zijn en daarom kan ik er vervolgens over schrijven alsof het persoonlijke berichten aan mijn zijn. Dan kan ik dat boek letterlijk te lijf gaan en er een soort verslag van maken. Dan kan ik zeggen wat er volgens mij niet aan klopte of er in bewondering iets over schrijven. De persoonlijke aanpak is de enige die voor mij geldt.”

Geen blad voor de mond

In zijn blogposts hield Chrétien Breukers geen blad voor de mond. Daar kreeg hij soms kritiek op maar dat deerde hem niet. “Toen ik met De Contrabas begon, wilde ik precies schrijven wat ik wilde schrijven, zonder me te bekommeren om status of hiërarchie. Het was uit trots dat ik een positie innam die misschien niet comfortabel was, maar waarbinnen ik wel zonder er doekjes om te winden mijn eigen poëtica kon slijpen aan die van anderen. Soms maakte dat meer vonken dan anders en soms maakte het misschien te veel vonken - saai werd het nooit.”

Het was dan ook niet al koek en ei bij De Contrabas. Chrétien Breukers kreeg het aan de stok met dichter Bart FM Droog, vooral bekend als de bedenker van het eenzame uitvaart-concept. Daarbij schrijven en dragen dichters een gedicht voor bij een uitvaart zonder nabestaanden. Droog beschuldigde Breukers van het duperen van meerdere dichters en van financieel gesjoemel. De ruzie tussen de twee Nederlandse dichters werd niet binnenskamers gehouden. In één van zijn laatste blogposts Bart FM Droog, een rat? verwijst Breukers naar dat conflict.

“Voordat je het weet, sta je alleen, en wat ik in de afgelopen tien jaar heb geleerd, is: ontleen daar trots aan. Zoek niet de behaaglijke warmte, maar loop de kou in; laat je stellingname niet beïnvloeden door vriendschappelijke omgang met een congsi, maar zeg wat je te zeggen hebt. ‘Liever geschuwd om mijn waarheid, dan gezocht om mijn schijn’”, citeerde hij Herman Teirlinck. "Ik was geen weblogger die zich overdreven veel aantrok of aantrekt van zijn publiek, dat ik, net als Multatuli, ‘met groote innigheid’ veracht. Al was de innigheid meestal groter dan de verachting.”

Ondanks de strubbelingen was De Contrabas toch vooral een hommage aan het lezen en de literatuur. “Ik denk dat het persoonlijke lezen nog het enige is wat de literatuur levend houdt in deze tijd. Iedereen zegt altijd dat de literatuur minder belang heeft”, zei Breukers daarover. De literatuurweblog was een manier waarop de literatuur weer aan belang kon winnen.

De Contrabas leerde hem schrijven

Bedoeld als een blog om ervaringen uit te wisselen over literaire werken was De Contrabas eveneens een leerschool voor Chrétien Breukers: “Wat ik vooral geleerd heb bij De Contrabas is dat ik heb leren schrijven door het iedere dag te doen. In het begin ploeg je wat voort en daarna merk je dat je de boodschap beter kan overbrengen als je meer structuur in je teksten brengt.” Er is dus een groot verschil in de blogposts die dateren van bij het ontstaan van De Contrabas in 2005 tegenover die van tien jaar later. Op die manier heeft De Contrabas zijn eigen graf gegraven. Want Breukers kreeg meer en meer succes als romanschrijver. De literatuurblog werd daarom wat verwaarloosd. Met ‘Een zoon van Limburg’ brak hij door. Het was de start van een romancarrière. Nadien volgden nog ‘Lot’ en andere werken. Zijn jongste ‘En in de nacht een riem’ roman dateert van 2019 .

In zijn afscheidsblogpost schrijft Breukers: Ik hield van De Contrabas, al was die een wurgslang en een loden bal tegelijk, maar ik hield ervan omdat zij me de vrijheid gaf om een eigen vorm te vinden, een oneindige tien jaar lang.

De Contrabas is gestopt, Breukers gaat wel verder. Op https://chretienbreukers.blog/ kan je nog steeds zijn schrijfsels lezen.